Sancties zullen er niet toe leiden dat Poetin zijn steun voor de rebellen in Oost-Oekraïne intrekt. Hij neemt economische schade op de koop toe. Een opstand hoeft hij niet te vrezen, want de binnenlandse oppositie heeft hij al onschadelijk gemaakt. Toch is het goed dat er nu economische sancties worden ingesteld, schrijft Z24’s Thijs Peters.

Officieel zijn de economische sancties die de Europese Unie en de Verenigde Staten tegen Rusland gaan invoeren bedoeld om Poetin te dwingen om te stoppen met zijn steun aan de rebellen in Oost-Oekraïne. Deskundige Louise van Schaik van instituut Clingendael concludeerde dinsdag vervolgens dat het nut van de sancties twijfelachtig is.

Het is inderdaad onwaarschijnlijk dat de sancties een matigend effect zullen hebben op Vladimir Poetin. Als dat de enige graadmeter voor succes is, dan heeft Van Schaik groot gelijk. Maar ook in Brussel in Washington weten ze best dat Poetin voorlopig niet bij zal draaien. Waarom dan toch sancties als ze niet echt helpen en ook nog onze economie en bedrijfsleven schade toebrengen?

Stopteken voor Poetin

Het westen heeft zich de afgelopen jaren in slaap laten sussen. Zo erg kon die Poetin toch niet zijn? Het pacificeren van Tsjetsjenië, de inval in Georgië en zelfs het bezetten van de Krim, alles werd uiteindelijk min of meer vergoelijkt, vergeven of genegeerd. Allemaal in de hoop dat het ging om incidenten en opportunistische handelingen van de Russische president.

Maar het was geen opportunisme, het is een vooropgezet plan van Poetin die probeert stapje voor stapje het Russische Rijk in ere te herstellen. Eerst ging het voorzichtig, maar toen Poetin merkte dat de VS en met name de Europese Unie amper tegengas gaven uit angst voor economische schade, werd hij brutaler.

De sancties die nu worden ingesteld, zullen Rusland niet op de knieën dwingen, maar ze fungeren vooral als een stopteken. De EU en de VS hebben voor het eerst een lijn getrokken: tot hier en niet verder.

Het zal Oekraïne waarschijnlijk niet helpen, maar het verkleint in elk geval de kans dat Poetin na Oekraïne een volgend avontuur begint in Azië of zelfs in de Baltische staten. Het is een signaal dat hij niet alles straffeloos kan doen.

Niet oplossen, maar inperken

De sombere conclusie is dat Europa en Amerika op korte en middellange termijn niet in staat zullen zijn om het 'probleem Poetin' op te lossen.

Sancties zullen de Russische economie in een recessie duwen, maar de hoop dat de Russische bevolking vervolgens tegen Poetin - de democratisch verkozen president - in opstand zal komen is ijdel. Het regime heeft de oppositie de afgelopen jaren monddood gemaakt en van persvrijheid is niet langer sprake. En zelfs als die oppositie niet monddood was gemaakt, zouden de gelederen zich sluiten: Rusland tegen de boze buitenwereld.

Afkicken van Russisch gas

Voor Europa en de VS zit er weinig anders op dan ervoor te zorgen dat de problemen niet nog groter worden. Regimeverandering is geen haalbare kaart. Het enige wat er op zit is het verzwakken van Rusland.

Dat betekent naast sancties dat Europa er ook voor moet gaan zorgen dat ze minder afhankelijk is van Russisch gas. Meer investeringen in wind- en zonne-energie en waarschijnlijk ook schaliegas zijn dan onontkoombaar. De Russische export is voor bijna 70 procent afhankelijk van de olie- en gasindustrie. Elke euro die er minder binnenkomt, is een euro minder voor rebellen of nieuwe wapensystemen.

Koude Oorlog-light

Daarnaast moet met name Europa eens goed kijken naar de tactiek van Ronald Reagan in de jaren tachtig. De in Europa niet bepaald populaire Amerikaanse president wist de val van de Sovjet-Unie te versnellen door de wapenwedloop op te schalen.

Europa zal na twintig jaar bezuinigen op defensie weer meer geld naar de gedecimeerde krijgsmachten moeten laten stromen. President Obama en Europese leiders roepen hard dat er geen sprake is van een nieuwe Koude Oorlog, maar dat is wensdenken. Poetin is al vier jaar bezig met het hervormen en moderniseren van de Russische krijgsmacht.

Een light-variant van de wapenwedloop in combinatie met het afknijpen van de Russische economie, is waarschijnlijk het enige antwoord waar Poetin naar zal luisteren. 

Lees ook

EU treitert Rusland financieel, maar het het ook nut?

Boycot WK voetbal in Rusland? Britse vicepremier zegt ja...

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl